Clicker (Klik Klak) Kullanarak Köpek Eğitimi

Köpeğinizi eğitirken temel komutları ona öğretmek ve karşılığında bir atıştırmalık vermek yıllardır alışılagelmiş bir yöntem. Hem sizin için komutları belirleyip, gel, git, otur, yat, kalk demek kolay oluyor hem de sevimli dostunuz için komutları gerçekleştirdikten sonra ödülünü alması güzel oluyor. Ancak bu bilinen yöntemler dışında Clicker ile köpeğinizi eğitmek ya da klasik komut eğitimlerine Clicker eğitimini de eklemek ona yeni beceriler kazandırmanız konusunda yardımcı olacak. Belki de biraz alıştıktan sonra artık sadece Clicker ile eğitiminize devam etmek isteyeceksiniz. Bu yazımızda eğitimin ne olduğuna, nasıl uygulandığına, artı ve eksilerine dair pek çok bilgi öğreneceksiniz. 

 

Clicker eğitimi, köpeğinize eğitim verdiğiniz sırada üzerinde tıklama tuşu bulunan bir alet kullanarak onun komutu doğru uyguladığını anlamasına yarayan bir modeli temel alır. Tıklama eğitimi olarak da bilinen bu yöntem işe yaramaktadır çünkü köpeğiniz klik sesini duyduğunda bunu başka bir durumla ilişkilendirir. Klik sesi onun için eğitim sonunda mama vermenize benzeyen bir ilişki kurmasını sağlar. Bu eğitime ilk başladığınızda önce klik sesini çıkarıp ödül maması vermeye devam edebilir, bir süre sonra da mama vermeyi bırakıp onu tebrik edici sesler çıkarabilirsiniz. Köpeğiniz zaman geçtikçe ödül beklemeyi bırakacak ve klik sesi duyması ödülün kendisi haline gelecektir. 

 

Köpeğiniz öğrettiğiniz bir komutun ardından direkt ödül vermek yerine Clicker ile eğitmenin ardındaki düşünce, köpeğinize neyi ne zaman doğru yaptığını tam olarak öğretebilmektir. Köpeğiniz ödül mamasını yerken belki de ne için ödüllendirildiğini bilmeden doğru bir şey yaptığını düşünebilir ancak bu eğitimle birlikte, hangi komutu yaptıktan sonra ödüllendirildiğini tam anlamıyla kavrayabilecektir. İşlemi doğru yaptığı zaman duyduğu klik sesi ona bunu hatırlatacaktır. Tıklama yoluyla öğrendiği davranışlarda, hata yapmadığı anı tam olarak belirler ve böylece kafa karışıklığı yaşamaz. 

 

Clicker eğitimine başlamaya karar verdiğiniz zaman konuya hâkim bir eğitmenden yardım almak her zaman için iyi bir seçenektir ancak normalden biraz maliyetli olacağını da göz önünde bulundurmalısınız. Tıklama eğitiminin hem sizin ve hem köpeğiniz için doğru olduğunu düşünüyorsanız aşağıdaki basit adımlarla başlayabilirsiniz. Ancak eğitim sırasında doğru yapıp yapmadığınızdan şüphe duyduğunuz anlarda eğitmeninizin size verdiği planı kontrol edin. Ya da internet üzerindeki eğitici videolardan da faydalanabilirsiniz.  

 

Zamanlamanın önemi

Tıklama yaparken zamanlamayı doğru ayarladığınızdan emin olun ve köpeğiniz istediğiniz komutu gerçekleştirdiği an tıklamaya özen gösterin. Bu işlemi vaktinden erken ya da geç yaparsanız onun kafasını kolaylıkla karıştırabilirsiniz. 

 

Tıklama sesini tanıtın

Her şeyden önce tıklama sesinin bir ödül olduğunu anlaması gerekir. En fazla sevdiği ödül mamasıyla başka bir noktaya gidin ve tıklayıcıdan klik sesini çıkarın. Gelir gelmez ona bir ödül maması verin. Tıklamadan hemen sonra ödülü vermeniz gerekir çünkü ilerleyen zamanlarda klik sesini direkt ödülle bağdaştıracaktır. Ödülü verirken yalnızca bir kez tıklamanız yeterlidir. Tıkladıktan sonra mümkün olan en kısa sürede ödülü verin ve eğer istemediğiniz bir şey yapıyorsa, tıklamayı ve ödüllendirmeyi kesin. Bunu seansları birkaç gün boyunca, gün içinde belirli aralıklarla yaklaşık 2 dakikalık seanslar halinde tekrarlayın. 

 

Eğitimde temel adımlar 

Köpeğiniz tıklama sesinin ödül anlamına geldiğini kavradığı zaman, temel eğitim için bunu kullanmaya başlayabilirsiniz demektir. Köpeğinize oturmayı öğretmek gibi temel ve basit bir komutla işe başlamayı deneyin. Elinizde bir ödül maması veya köpeğinizin favori oyuncağını tutun ve yavaşça köpeğinizin başının üzerinden yukarı ve geriye hareket ettirin. Otomatik olarak arkalarına yaslanacak ve oturacaklardır. Yere oturduğu anda hemen tıklayın; böylelikle ödüllendirildiği davranışın oturmak olduğunu fark edecek. Tıkladıktan sonra da hemen ödülünü verin. 

 

Pratiği İhmal Etmeyin

Temel adımlarınızı kısa eğitimler şeklinde sürdürmeye devam edin. Köpeğinizin yaş aralığı bunda önemli bir faktördür. Genç köpeklerin ilgisi çabuk dağılır ama öğrenmeye açıktır. Yaşlı köpeklerse öğrenmeye daha kapalıdır ancak dikkatleri daha az dağılır. Pratik saatlerini sabitlemek de işe yarayabilir. Öğrenime ve iletişime açık olduğu saatleri belirleyin ve bu saatleri yalnızca pratik yapmaya ayırın. Sonuçta daha fazla verim almaya başlayacaksınız.  

 

Püf Nokta: Sıradaki komutları öğretmeye devam etmek için de bir Clicker kullanabilirsiniz. Burada önemli olan tek seferde sadece bir veya iki yeni komut öğretmeye dikkat etmeniz. Köpeğinizin komutlara alıştığından emin olana kadar yeni komutlar vermeyin; kolayca kafaları karışabilir ve öğrenmeyi zor bulabilirler. Yeni komutlar öğreteceğim diye ilk başta öğrettiklerinizi unutmasını istemezsiniz değil mi? 

 

*Köpeğinizin dikkatini çekmek dışında Clicker aletini kesinlikle kullanmayın. Bu ses, evcil hayvanınıza doğru bir şey yaptığını söylemek dışında kullanılırsa kafası karışır ve komutlar geçerliliğini kaybeder.

*Yanlışlıkla tıkladığınız zamanlar olursa bile ödül maması vermeyi unutmayın. Aksi durumda köpeğiniz bunu bir ödül olarak görmeyi bırakacaktır.

*Antrenman seanslarını en fazla 10-15 dakika olacak şekilde ayarlayın ancak bu süreyi günde birkaç kez tekrarlamanızda sıkıntı yok. 

*Clickerı köpeğinizin yüzüne doğrultmayın; ya yanınızda ya da arkanızda tutun.

*Köpeğinizin yaptığı her doğru davranışta sadece bir kez tıklayın.

*Tam olarak istediğiniz davranışı gerçekleştirdiği zaman tıklayın.

 

Köpeğinizin önceden de yapmayı bildiği kolay bir komutu ona vererek yanınıza yaklaştırın. Köpeğiniz davranışı yapar yapmaz Clickera tıklayın. Yaklaşık yarım saniye durduktan sonra ödül mamasına ulaşıp köpeğinize verin. Bu yarım saniyelik duraklamayı ciddiye alın; her zaman tıkladıktan sonra kısa bir süre ara vermelisiniz. 

Bu işlemi iki veya üç kez tekrarlayınca köpeğiniz neredeyse her tıklamanın ardından bir ikramın geldiğini kafasında kodlayacaktır. Daha sonra, bazı eğlenceli köpek hileleri gibi (internette gördüğümüz düşüp bayılma taklidi yapmalarına benzer) yeni davranışları öğretmek için aleti kullanmayı sürdürebilirsiniz. 

 

Clicker eğitiminin birçok anlamda oldukça etkili olduğu görülmektedir. Köpekler bu eğitim esnasında bir klik sesi sonrası her zaman ödülün geldiğini öğrendiklerinde, ödülü kazanmak için ne gerekiyorsa yapmaya istekli oluyor. Ancak onlara verdiğimiz bütün eğitimlerde olduğu gibi, bu eğitimin de faydaları ve zorlukları olduğunu söyleyebiliriz. 

 

Avantajlar

Clicker eğitiminin faydalarından biri, köpeğinize temel bilgileri öğretmede inanılmaz etkili bir yöntem olmasıdır. Eğitimin olumlu yanları ödüle dayalı olması, keşfetmeyi teşvik etmesi ve köpeğinizin yeni numaralar öğrenme merakını perçinlemesidir. Ayrıca genellikle bir veya iki eğitimden sonra köpeğiniz Clickerın mantığını anlamaya başlar. 

Clicker eğitimi tekrarlama sıklığı gerektirir fakat zaman geçtikçe sevimli dostunuz dikkatini dağıtmadan ondan ne beklediğinizi anlamayı başaracaktır. Köpeğiniz sosyal ise eğitim sırasında sıkıntı olmayacaktır ancak biraz çekingense ve klik sesine olumsuz tepki verip korkuyorsa, aleti cebinizde tutarak veya elinize bir havlu sararak sesin azalmasını sağlayabilirsiniz. 

 

Dezavantajlar

Clicker çok ağır bir alet olmasa da onu taşımak zorunda olmak konforsuzdur. Gittiğiniz her yerde eğitim vermeniz zor olabilir ve bu nedenle yalnızca ev ortamınızda kullanmanız gerekebilir. İlk başlarda eğitimin pekişmesi için köpeğinize klik sesinden sonra vereceğiniz her ikram, eğer dozunu kaçırırsanız kilo almasına yol açabilir. 

Eğitmenler köpeğiniz klik sesinden sonra ödüle doğru atlar ve eğitimi bozarsa, ödülleri vermenin farklı bir yolunu bulmak gerektiğine dikkat çekiyor. Köpeğinizi klik sesinden sonra elinizden beslemek yerine mamayı yere atabilirsiniz. 

Eğitim sırasında zamanlama çok önemlidir ve tıklamalarınızı köpeğinizin davranışıyla doğru anda zamanlama konusunda zorluk yaşarsanız, istemeden de olsa yanlış davranışı ödüllendirmiş olursunuz. Ancak eğitmenlerin bu konuda içini rahatlatacak bir haberi var: Köpekler Clicker eğitimi sırasında, ödülün yanlış zamanda verilmesi konusunda fazlasıyla bağışlayıcı. Yani yanlış bir koşullanmaya neden olursanız bunu değiştirmeniz çok kolay. Alete biraz fazla erken veya çok geç tıkladıysanız, sonraki sefere onu doğru zamanda ödüllendirerek döngüyü yeniden başlatabilirsiniz. Zamanı iyi ayarlayın ve klik sesinden sonra mamayı yeniden verin. Bu sefer doğru zamanda verdiğinizden emin olun! 

 

Clicker eğitimi için her yaş uygundur. Yetişkin ve yaş almış köpeklerin daha yerleşmiş kişiliğe sahip olduğu doğrudur ancak doğru bir yaklaşım ve süreklilik sağlayan eğitimlerle her yaştan köpeğin bu eğitimi başarıyla tamamlaması mümkündür. 

 

Clicker eğitimi köpeğinize ödül vermenin farklı yollarını öğretmek için denenen gerçek bir yöntemdir. Ve güvenilir sonuçlara yaklaşmaya başladığınızda yani komutlara uyma düzeyinde artış gördüğünüzde ödül miktarını azaltabilirsiniz. 

 

-Aynı eğitim seansında iki veya üç komut arasında geçiş yapmak iyi olsa da aynı anda yalnızca bir davranış üzerinde çalışırsanız daha etkili olacaktır. Köpeğinize oturma, uzanma ve patisini kaldırma gibi davranışları öğretmeye çalışıyorsanız aralarda molalar verin ve diğer komutlara öyle geçin.

 

-Bu eğitim her şeyden önce, evcil hayvanınızla iletişim kurmanın harika ve bilimsel dayanağı olan bir yoludur. Standart komut tabanlı eğitimle kıyaslandığında öğrenmesi daha kolaydır. Tıklama komutlarını içeren bu klik sesiyle her yaştan her tür hayvanı eğitmeniz mümkün. 

 

-Clickerın yaylı ucunu itip serbest bırakarak iki aşamalı bir tonlama yapabilirsiniz. İkramları küçük tutmanızda yine de fayda var. İlk başta lezzetli bir malzeme kullanın: Bir parça mama tanesi yerine küçük küpler halinde kızarmış tavuk parçaları vererek onun dikkatini daha fazla çekebilirsiniz

 

-Köpeğiniz hoşunuza giden bir şey yaptığında da aleti tıklayın. Onu olumlamaya muhtemelen kendi başına bile yapabileceği kolay bir şeyle başlayın. Teşvikler eğitimi güçlendirecektir. 

 

-Antrenman seanslarını kısa tutmanın öneminden bahsetmiştik. Her beş dakikalık üç oturumda, bir saatlik sıkıcı tekrardan çok daha fazla bilgi öğrenecektir. Normal rutininize bu eğitimi ekleyerek günde birkaç klik sesiyle şaşırtıcı sonuçlara ulaşabilir, evcil hayvanınıza birçok yeni şey öğretebilirsiniz.

 

-İyi davranışlar sergilediğinde Clickera tıklayarak kötü davranışlarını düzeltin. Gürültü yapmasını önlemek için azarlamak yerine, sessizliği sağlamak istediğinizde tıklayın. Tasmayla yürüyüşe çıkardığınızda tasmanın gevşediği anlarda tıklayıp size yakın yürümesini sağlayın. 

 

-Eğitimi dışındaki zamanlarda olumlu hareketler yaparsa onu teşvik etmek için mutlaka tıklayın. Tıklamalar arasında onu itme, çekme veya tutma gibi davranışlar yapmayın. Hayvanın davranışı kendi başına nasıl yapacağını keşfetmesine izin verin. 

 

- Köpeğinizin oturmasını istediğinizde ve arkaya doğru çömeldiğini gördüğünüzde hemen Clickerı tıklayın. Çağırınca gelmesini istiyorsunuz ve sizin için birkaç adım atıp size doğru gelmeye başlıyorsa da sakın geç kalmadan hemen tıklayın.

 

-İyi bir yanıt alır almaz onu zorlamaya başlayın: Örneğin köpeğiniz içinden gelerek uzandığında, size doğru geldiğinde veya tekrar eden oturma komutu yaptığında daha fazlasını istemeye başlayın. Köpeğiniz biraz daha aşağıda kalana, biraz daha ileri gelene, biraz daha hızlı oturana kadar birkaç hamle bekleyin ve ardından hemen tıklayın. Bu yaptığınız işlem onun bir davranışını "şekillendirme" yarayacaktır.

 

-Evcil hayvanınız tıklama sesleri için bir şeyler yapmayı öğrendiğinde, davranışı size kendiliğinden göstermeye başlayacak ve sizi tıklamaya ikna etmeye çalışacak. Şaşırmayın! Bu aşamaya geldiyseniz şimdi bir kelime veya el işareti gibi bir ipucu vermeye başlayabilirsiniz demektir. 

 

-Belirli bir davranışta ilerleme kaydedemiyorsanız, muhtemelen çok geç tıklıyorsunuzdur; köpeğinize kızmadan önce kendinizin süreyi kaçırıp kaçırmadığından emin olun. Doğru zamanlama çok önemlidir. Bir başkasının sizi izlemesini isteyin: Belki de birkaç kez sizin için tıklamasını sağlayın ve doğru anda yapıp yapmadığınızı teyit edin.

 

Her şeyden önce iyi eğlenmek için bu eğitimin ne kadar önemli olduğunu aklınızdan çıkarmayın. İsterseniz geleneksel eğitim yöntemlerine de devam edebilir, Clicker eğitiminizi iyice pekiştirebilirsiniz. Dezavantaj ve avantajlarını iyice değerlendirip onun için gerekli olan eğitimin seansına ve miktarına karar verebilirsiniz. Her türlü, köpeğinize doğru şekilde öğrettiğiniz ve doğru anda tıkladığınız sürece ikiniz de çok keyifli zaman geçireceksiniz!